Η μάχη Μασούρας – Κόκκινων

Η περιοχή  μεταξύ  Μασούρας και Κοκκίνων είχε  επιλεγεί από την τουρκική ηγεσία ως  κατάλληλος για την εισαγωγή οπλισμού και στρατιωτικών  εκ  Τουρκίας. Η  κατάληψη των υψωμάτων Λωρόβουνο και  Ακόνι, από τους Τούρκους αποτελούσε  ισχυροποίηση του τ/κ  θύλακα και παρείχε σ’ αυτούς  προοπτικές περαιτέρω επέκτασης της  ελεγχομένης  από αυτούς  εδαφικής περιοχής προς  Σταυρόν  Ψώκας και τον ορεινόν όγκο του Τροόδους καθώς  και προοπτική συνένωσης με τις περιοχές  Λιμνίτη – Λεύκας.

Τα  γεγονότα ως εκτείθενται στην  έκθεση που υπέβαλε προς την πολιτικήν ηγεσία  ο Διγενής  έχουν  εν περιλήψει ως  εξής:

> 18/6/1964  οι Τούρκοι Μασούρας  – Αγ. Θεοδώρου  επετέθησαν  στο Μοσφίλι που ειχε  αποκλεισθή.

> 9/7/1964 οι Τούρκοι  προωθήθηκαν και κατέλαβαν το στρατηγικό ύψωμα  Λωρόβουνο

> 1/8/1964  απεστάλη  ενα Τάγμα  νεοσυλλέκτων υπό τον ταγματάρχη Ν. Τερτιλήν  στη περιοχή μεταξυ Λιμνήτη – Μασούρας

> 6/8/1964 ο Διγενής  επιστρέφων εξ  Αθηνών  περί την 19ην ώραν καλείται να παρεβρέθηι  σε Υπουργικό Συμβούλιο που κάλεσε ο Αρχ. Μακάριος. Αποφασίζεται η παρέμβαση  της  Ε.Φ   για να επιτευχθεί σταθεροποίηση των θέσεων μας.

> 8/8/1964  περί ώραν 7.30 πρωινή, κατελήφθη  το Λωρόβουνο .  Ο  Διγενής βρίσκεται στο πεδίο της μάχης.  Επεμβαίνει και το  216 τ.π και οι μάχες  διεγάγονται εφ όλοκλήρου του μετώπου. Περί ωραν  11π.μ  ο Διγενής λαμβάνει μήνυμα εξ  Αθηνών να σταματήσουν άμεσα οι επιχειρήσεις.  Ο  Διγενής προ του διλήμματος να  εγκαταλείψει το εγχείρημα   για να  φανεί υπάκουος  στρατιώτης, η  να  συνεχίσει την επιχείρηση και να  φανή ανυπάκουος,  ως  άξιος ηγήτορας  αποφασίζει την συνέχιση των επιχειρήσεων και επίτευξη του στόχου.

Στην έκθεση του σημειώνει επί λέξει:
“…. θα απετέλει  δι εμέ τεράστιον στρατιωτικόν σφάλμα και από καθαρώς  στρατιωτικής  απόψεως όσον κυρίως και  ψυχολογικής τοιαύτης η διακοπή πολεμικών επιχειρήσεων και μάλιστα  ευνοϊκών  δι ημάς ύστερα  απο την διάσπασιν  της  εχθρικής  τοποθεσίας  μετα πείσμονα  εχθρικήν αντίστασιν. Τα  τμήματα  θα  διερωτώντο  διατί τα  ωθήσαμεν εις  την   μάχην……”

Περί ωραν  16.20  λίγο πριν την πραγματοποίηση  ολικής  επίθεσης  προς Κόκκινα – Μασούρα επενέβη  με βομβαρδισμούς η τουρκική  αεροπορία.  Ο ίδιος  ο Διγενής,  μαζί με τον υπασπιστή του ταγματάρχη Τριανταφύλλου, επενέβησαν για να  συκρατήσουν τμήματα  της  Ε.Φ  (8ο Τ.Σ.) που  εγκατέλειπαν ατάκτως τα  θέσεις  των και υποχωρούσαν εν διαλύσει.

Ο  Διγενής  μετά ταύτα  υπέβαλε  την παραίτηση του η οποία  δεν έγινε  δεκτή. 
Την 9/8 με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας  επεβλήθη γενική κατάπαυση  του πυρός.

Να παρατηρήσωμεν ότι η πολιτική ηγεσία  της Ελλάδος  και της  Κύπρου παγίως επενέβαιναν και επέβαλλαν έναρξη ή παύση  των  επιχειρήσεων  χωρίς βεβαίως ποτέ να αναλαμβάνουν και τις  ευθύνες. Κλασσικό παράδειγμα  της καταστροφικής  αυτής  πολιτικής  είναι  τα  γεγονότα  της  Κοφίνου.