Πολλά  ελέχθησαν  δια το περιβόητο σχέδιο Ατσεσον για επίλυση του Κυπριακού.

Παραθέτουμεν  την από 3/8/1964 επιστολή του Διγενή  προς  τον Υπουργό  Εξωτερικών της  Ελάδος κ. Στ. Κωστόπουλο,  όπου εκτίθενται οι θέσεις  του Διγενή επί του  σχεδίου Άτσεσον.

“ Είναι  ευχάριστον διότι οι Αμερικάνοι αντελήφθησαν ότι η  Ένωσις της  Κύπρου με την Ελλάδα αποτελεί την  ενδεδειγμένην λύσιν. Εν  τούτοις  αι συνοδεύουσαι  ταύτην  δουλείαι  δι  ικανοποίησιν της Τουρκίας,  μεταβάλλουν το  σχέδιον εις πραγματικόν έκτρωμα.

1.-  Δεν πρέπει να  τίθεται ζήτημα ικανοποιήσεως της  Τουρκίας δι ουσιαστικούς λόγους  ή  δια λόγους  γοήτρου.

2.- Ζήτημα  εκχωρήσεως  Ελληνικών  εδαφών  δεν  τίθεται, ως  εθνικώς  απαράδεκτον αλλά και ανήθικον. Οι λαοί και τα  εδάφη των , όταν μάλιστα  απεκτήθησαν  με αίμα και θυσίας, δεν  ανταλλάσονται υπό των κυβερνήσεων  των  ως εμπόρευμα. Η  Ελληνική παράδοσις λέγει ότι ταύτα  χάνονται μονον κατόπιν  εξαντλήσεως όλων των μέσων  δια την  δι όπλων υπεράσπισιν των. Αυτό απαιτεί η εθνική  αξιοπρέπεια, αλλά και αυτό είναι , νομίζω,  σύμφωνον προς  τας  αρχάς  των  ανθρωπίνων  δικαιωμάτων και την  ευθύνην του κράτους  έναντι του λαού.

3.-  Ως  προς την δημιουργία Τουρκικών καντονίων και ταύτα  πρέπει να  απορριφθούν,  διότι  αποτελούν  μιαν  συγκεκαλυμμένην  διχοτόμησιν και μόνιμον αιτίαν προστριβών και διενέξεων μετά της  Τουρκίας.

4.- Τουρκική βάσις  εν Κύπρω

                                                            Εάν  δοθεί εις την νότιον Κύπρον  (περιοχή Λάρνακος  ή  Αμμοχώστου)  τότε αι  σοβαρώτεραι περιοχαί της  νοτίου παρακτίου  ζώνης δεν  ανήκουν πλέον εις ημάς (αφού αι βρεττανικαί βάσεις Ακρωτηρίου- Επισκοπής και Δεκέλειας ευρίσκονται εν αυτή)

                                                            Εάν  δοθεί τοιαύτη εις την βόρειον Κύπρον (περιοχαί Κυρηνείας  ή  Μόρφου) ανεξαρτήτως  του ότι τούτο θα  εσήμαινε πλήρη  κύκλωσιν της  νήσου από ξένας βάσεις, είναι και απαράδεκτον στρατιωτικώς, διότι ουσιαστικώς, η βάσις  αυτή θα  απετέλει έν τουρκικόν  προγεφύρωμα ευρισκόμενον μόλις  40 μίλια  από τας  τουρκικάς  ακτάς και συνεπώς;  η  ασφάλεια της  νήσου θα  εκινδύνευεν  από αυτήν ταύτην την  Τουρκίαν.

            Εν  τούτοις,  εάν προκειται να  δοθή η  ευνοίκή λύσις της  Ενώσεως άνευ ουδενός άλλου περιορισμού, και αυτή προσκρούει μόνον εις το ζήτμα της  τουρκικής βάσεως,  τότε , αλλά τότε  μόνον, η μεγίστη υποχώρησις την οποίαν θα  ηδυνάμεθα να κάμωμεν είναι να  δεχθώμεν όπως οι Αγγλοι παραχωρήσουν εις την Τουρκίαν εν μέρος των βάσεων των, ειτε  εις  Ακρωτήριν  είτε  εις  Δεκέλειαν,  δια περιορισμένον  χρονικόν διάστημα. Πάντως  αύτη θα  είναι  υποχρεωμένη να εγκαταλείψη την βάσιν ταύτην, όταν και οι Άγγλοι  εγκαταλείψουν τας εν  Κύπρω βάσεις  των. Πρέπει επίσης να ληφθή υπ όψιν ότι οι Τούρκοι εν τη περιπτώσει ταύτη δεν θα έχουν τα  αυτά προνόμοια με τους  Αγγλους  δια την κίνησιν των εκτός της  βάσεως, αλλά το νομικόν καθεστώς  τούτων  εκτός των   βάσεων θα  ρυθμισθή  δι ειδικής διατάξεως όπως  επίσης  θα ορισθή και ο αριθμός των εντός ταύτης στρατευμέτων, ο οποίος  εν ουδεμία περιπτώσει θα ήτο  δυνατόν να  αυξηθή. Θα  ήτο βεβαίως  απείρως  προτιμώτερον εάν  αντί τουρκικής, το τμήμα τούτο, μεταβάλλετο εις βάσιν του ΝΑΤΟ με  συμμετοχήν ελληνικών και τουρκικών  στρατευμάτων.

Μετ  εξαιρέτου τιμής
Στρατηγός Γ. Γρίβας – Διγενής”